SOSYAL GÜVENLİK UZMANI GÖZÜYLE SGK - 4/A (EK-5) TARIMSAL FAALİYETDE BULUNANLARIN SİGORTALILIKLARI!
Sosyal Güvenlik Uzmanı Muharrem Kaya'dan önemli bilgiler
SGK - 4/A EK - 5 Tarım sigortası nedir? Tarım sigortasından nasıl emekli olunur? Tarım sigortasında emeklilik şartları
5510 sayılı kanunun 5. Maddesine eklenen madde kapsamında özellikle mevsimlik olarak çalışan işçilerin yanı sıra gündelik olarak çalışan kişileri kapsayan madde de primlerini ödeyen kişiler, emeklilik hakkını kazanmaktadırlar.
Tarım sigortalılığında daha az prim ödeyerek emekli olma imkanı sağlayan ve isteğe bağlı sigortalılık olan EK 5 tarım sigortası ile ilgili tüm ayrıntıları burada açıklamaya çalışacağız.
Ek 5 tarım sigortalısı olabilmek için tarım işlerinde süreksiz çalışıyor olmanız en önemli koşuldur. Ek 5 tarım sigortalısı olabilmek için diğer şartlar ise şunlardır;
-Çiftçilik kaydınızın olmaması,
-Aktif ticari vergi kaydınızın olmaması,
- Herhangi bir işte çalışmıyor olmanız gerekmektedir.
EK 5 TARIM SİGORTASI NASIL YAPILIR?
- Ek-5 Tarım sigorta formu doldurulur.
- Bağlı bulunan muhtarlığa onaylatılır.
- Bağlı bulunan il veya ilçe tarım müdürlüğüne gidilerek mevcut form onaylatılır.
- Nüfus Cüzdanı fotokopisi ek-5 formu eklenir.
- SGK il ya da ilçe müdürlüğüne teslim edilir.
- Evrakların tesliminden bir ay sonra SGK’nın gönderdiği form ile Vakıfbank ya da Ziraat Bankasına primlerinizi ödeyebilirsiniz.
TARIM SİGORTASI EMEKLİLİK ŞARTLARI
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun açıkladığı verilere göre Türkiye’de tarım sigortalısı sayısı 521 bin 500 civarındadır.
Tarım sigortalılığı daha az prim ödeyerek emekli olabilme imkânı sunarken, daha çok kadınlar tarafından tercih ediliyor. Peki tarımda çalışıp nasıl emekli olunur? İşte tarımda çalışanların emeklilik şartları...
Eğer ilk işe giriş tarihiniz 08.09.1999 tarihi ile 30.04.2008 tarihi arasında ise ek 5 tarım sigortasından emekli olabilmeniz için;
Erkekseniz 60 yaş 7000 günü, kadınsanız 58 yaş 7000 günü tamamlamanız gerekir.
Eğer ilk işe giriş tarihiniz 30.04.2008 tarihinden sonra ise ek 5 tarım sigortasından emekli olabilmeniz için;
Erkeklerin 60 yaş 7200 günü, kadınların 7200 gün 58 yaşı tamamlaması gerekir. 30.04.2008 tarihinden sonra işe girdiyseniz emeklilikte kademeli geçişe tabisiniz. Bu tarihten sonra işe giren kadınların 7200 gün ile 58 yaşında, erkeklerin de 7200 gün ile 60 yaşında emekli olabilmesi için 7200 günü 31 Aralık 2035 tarihine kadar tamamlaması gerekmektedir.
EK 5 TARIM SİGORTASINDA 3600 GÜN, 4500 GÜN VE 5400 GÜN İLE EMEKLİ OLMA ŞARTLARI
Eğer ilk sigorta başlangıç tarihiniz 08.09.1999 tarihinden önce ise 3600 gün ile de emeklilik hakkı elde edebilirsiniz.
Erkekseniz 3600 gün ve 60 yaşı tamamlamanız ve kadınsanız 3600 gün 58 yaşı tamamlamanız halinde Ek 5 tarım sigortasından emeklilik hakkı elde edebilirsiniz.
İlk defa 08.09.1999 tarihi ile 30.04.2008 tarihi arasında sigorta girişi bulunan kadınlar 25 yıllık sigortalılık süresi, 4500 gün ve 58 yaşı, erkekler de 25 yıllık sigortalılık süresi 4500 gün ve 60 yaşı tamamlamaları halinde Ek 5 tarım sigortası kapsamında yaştan emeklilik hakkını elde edebilecektir.
İlk giriş tarihi 01.05.2008 olan kadınlar 5400 gün 61 yaşı, erkekler de 5400 gün ve 63 yaşı tamamlaması halinde ek 5 tarım sigortası kapsamında yaştan emeklilik hakkı elde edebileceklerdir.
Tarım kesiminde çalışanların hem sigortalılıkları hem de emeklilikleri biraz karışık bir konudur. Karışıktır; çünkü, bir tarafta tarımda süreksiz çalışanlar var, yani gündelik veya da mevsimlik çalışanlar, diğer tarafta Bağ-Kur statüsünde çalışanlar var, ayrıca işçi statüsünde çalışanlar da var. Hal böyle olunca sigortalılık statüleri ve buna bağlı olarak emeklilik işlemleri de farklılaşıyor.
Nitekim, bu konuda, ‘ne zaman emekli olurum, nasıl sigortalı olurum?’ şeklinde çokça soru gelmektedir. Şu bir gerçek ki, tarım sigortalılığı daha az prim ödenerek, emekli olabilme imkânı sağladığından özellikle kadınlar tarafından çokça tercih edilir. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun açıkladığı son verilere göre de tarım sigortalısı kapsamında 522 bin civarında sigortalı bulunuyor. Peki, tarım kesiminde çalışanlar hangi şartlarda, nasıl emekli olacaklar?
O STATÜ KALKTI!
Tarım SSK statüsünde (2925 SK) çalışanlardan başlayayım ki, herkesin en çok merak ettiği konu budur. Sosyal güvenlik reformuyla birlikte 2008 yılında bu statü artık kalktı.
Ancak 2008 Ekim ayı öncesi tarım SSK’lı olanlar eğer çıkış yapmadıysalar, sigortalılıkları devam ediyorsa, prim ödüyorlarsa 30 Nisan 2008 tarihi öncesi sigortalı olanlar tarım SSK’lı olarak emekli olabiliyor. Emeklilik şartı ise kadın-erkek fark etmez, 15 yıllık sigortalı süresini ve 3600 prim günü doldurduklarında yaş şartı da yerine getirilmişse emekliliğe hak kazanıyorlar. Yaş şartı ise kadınlarda 40 ila 54, erkeklerde ise 44 ila 58 arasında değişiyor.
Örneğin, ilk tarım sigortalı olduğu tarih 1993 olan kadın sigortalı 15 yıl çalışıp, 3600 prim gün ödediğinde 46 yaşında emekli olabiliyor.
Aynı sene sigortalı olan erkek ise aynı şartlarla 50 yaşında emekli oluyor. İlk sigortalı olduğu tarih 1995 yılında olan kadın sigortalı 48, erkek ise 52 yaşında emekli olabiliyor. 1997 yılında tarım SSK’lı olanlardan kadınlar 51, erkekler 55 yaşında emekli olabiliyor. 1999 yılının temmuz ayında tarım SSK’lı olan ve 15 yıl çalışıp, 3600 prim günü dolduran kadın çalışan 54 yaşında, erkek çalışan ise 58 yaşında emekliliğe hak kazanıyor.
2008 SONRASINA DİKKAT
2008’in mayıs ayı sonrası tarım SSK’ya girenlerde ise durum tamamen değişiyor. Bu tarihten sonra sigortalı olanlar 15 yıl çalışıp, 7200 prim günü doldurduklarında kadınlar 58, erkek çalışanlar ise 60 yaşında emekliliğe hak kazanıyor.
Tarımda bir de Ek-5 tarım sigortalılığı var ki, bu da 2011 yılından sonra uygulamaya alındı. Tarım ve orman işlerinde süreli olmadan gündelik ya da mevsimlik çalışanlara sigortalı olma imkanı tanındı. Buna da Ek-5 tarım sigortalısı dendi. Aslında bu sigortalılığın işçi statüsünde çalışan sigortalılıktan hiçbir farkı bulunmuyor.
Bu nedenle bu statüde çalışanların emekliliği de 4/1 A’lı sigortalılarla aynı. 1999-2008 arası Ek-5 tarım sigortalısı olanlar erkekse 7000 prim günü tamamlayıp 60 yaşında, kadınsa yine 7000 prim günü tamamlayıp 58 yaşında emekli olabiliyor. Eğer 2008 sonrası sigortalı olunmuşsa 7200 prim gün ile erkek sigortalı 60, kadın sigortalı 58 yaşında emekliliği elde ediyor.
2022 yılından itibaren yürürlüğe giren yeni düzenleme ile Ek-5 Tarım sigortalıları önceden olduğu gibi primlerini aylık olarak ödemeye devam edebilecekleri gibi ait olduğu yılın Ocak-Haziran dönemi primlerini Temmuz ayı sonuna, Temmuz-Aralık dönemi primlerini de takip eden yılın Ocak ayı sonuna kadar gecikme cezası ve gecikme zammı olmaksızın ödeyebilmektedirler.
Sonuç olarak, özellikle bölgemizin tarımsal bir bölge olması sebebiyle, bu kapsamda çalışanların ödeyecekleri primlerin daha az olması, Emeklilik hakkını elde etmelerinin daha kolay olması ve prim ödemelerinin (Sigortalılar primlerini 6 ay da bir ödeyebilirler.) daha kolay olması sebebiyle bu kapsamda sigortalılıklarını sağlamaları menfaatlerine olacaktır. Saygılarımla.
