Fettah Tamince'nin de yönetimde bulunduğu tanıtım ajansına ödenek para. Alanya'yı yakından ilgilendiriyor!

Turizm şirketlerinin aynı yolcu için Tanıtım Ajansı’na 3-4 aşamada para ödeyeceğine dikkat çeken Onaran, Tek yetkililik konusunda ise ‘dünyanın başka ülkelerinde bu derece bir tek yetkililik sistemi yok, araştırılması gerekir’ dedi. Pronto’nun kültür turlarında yüzde 300 büyüdüğünü ifade eden Onaran, 2020’de ise yüzde 30 büyüme hedefi koyduklarını kaydetti. İşte Onaran’ın sektöre ve şirketine ilişkindir değerlendirmeleri...

Prontotour Yönetim Kurulu Başkanı Ali Onaran, Tanıtım Ajansı’na ödenecek paylarla ilgili sorunlar olduğunu belirtti. Bir paket tur yolcusu için alt acente, tur operatörü, otel ve havalimanı olmak üzere, 4 aşamada ajansa pay ödeneceğini belirten Onaran, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de bu paranın konaklayan misafirden alınması gerektiğini belirtti. 

Son dönemde tartışma başlıklarından biri haline gelen ‘tek yetkililik’ konusunda da değerlendirme yapan Onaran, dünyanın diğer ülkelerinde bu derece bir tek yetkili çalışma sistemi olmadığını ve ciddi şekilde araştırılması gerektiğini kaydetti. 

‘’Yılın ilk yarısı beklentimizin altında geçti’’

Türkiye iç pazarında senenin ilk yarısının iyi geçmediğini belirten Ali Onaran, nedeninin ise peşe peşe yapılan seçimler olduğunu söyledi. Onaran, ‘’Özellikle ikinci seçim çok ciddi etki etti. İlk seçim planlanmıştı ancak ikincisi sezonun ortasına denk geldiği için, bizi ciddi şekilde etkiledi. O nedenle yılın ilk yarısı beklentimizin çok altındaydı. Yılın ikinci yarısı ise daha iyi diyebilirim. Belirsizlik azaldıkça talebin arttığını gördük. Yolcu sayısı ve döviz bazlı gelir açısından 2019’u, zaten düşük bir yıl olan, 2018’in 2-3 puan üzerinde kapatacağımızı düşünüyorum.’’ diye konuştu.

‘’Kültür turlarında yüzde 300 büyüdük’’

Yurt dışı kültür turlarındaki başarılarını geçtiğimiz yıl yurt içi turlarına da taşıma kararı aldıklarını kaydeden Onaran, ‘’Kültür turlarımız çok iyi gidiyor. Yüzde 300’ün üzerinde bir artış kaydettik. Bu büyümeyle kültür turlarında Türkiye’de ilk 4 arasında olduğumuzu düşünüyorum. Bu arada karlı da gidiyor. Çünkü kültür turlarına agresif veya çok düşük fiyatlarla giriş yapmadık. Sunduğumuzun karşılığını alıyoruz açıkçası.’’ 

Onaran, Prontotour’a ve sektörün gündemine ilişkin sorularımıza şu yanıtları verdi:

‘’Kültür turları segmentinde resorttekine benzer bir sıkışma yok’’

İç pazarda resort segmentinde bir sıkışma ve ciddi bir rekabet yaşanıyor. Kültür turlarında durum ne?

Kültür turlarında çok fazla oyuncu yok veya oyuncuların hepsi o alan değil ama kültür turlarının da kar marjı yüksek değil. Biz yurt dışı turlarımızda da bunu yaşıyoruz; paket tura girdiğiniz zaman, o turdaki kişi sayısına ulaşmanız gerekiyor. Hem frekansınız olmalı hem de alternatifleriniz. Ayda bir defa Kars turu yaparak bu iş çok zor. Butik olarak yapılabilir elbette ama büyük ölçekte durum değişiyor. Bir kere o bölgelerde yapılanmanız ve kişi sayılarınızın belli bir rakamı aşması gerekiyor. Bunu yapmazsanız zarar ediyorsunuz. 

Deniz tatili pahalandı, vatandaş kültür turlarına yöneldi 

Biz şanslıydık çünkü, kültür turizmine kaymadan kaynaklı bir talep de vardı. Bunun, deniz tatilinin çok pahalanmasından kaynaklanıyor olabileceğini düşünüyorum. Mesela 1.500-2.000 liraya bir haftalık harika bir Karadeniz turu yaparken, aynı fiyata gidip Antalya’da tatil yapamıyorsunuz.

Deniz tatilinin daha pahalı hale gelmesi başka alternatifler de ortaya çıkarmıyor mu?

‘’500 dolara gemiyle 6 günlük Baltık turu satıyoruz’’

Biz şirket her ‘alternatif olarak neler yapabiliriz’e baktık. Geçen sene  1.000 dolara Baltık turu yapıyorduk, bu sene 500 dolara Baltık turu yapıyoruz. Onu da TL’ye sabitledik. 2 bin 500 liraya 4 gün gemiyle Baltık şehirlerini geziyoruz. Sonra iki gece de St Petersburg’da güzel bir otelde konaklayıp THY ile geri dönüyoruz. Alternatifler türetmeye başladık. Yani, 2 bin 500 liraya Antalya’da tatil yapamaz duruma gelince ‘Bu paraya Baltık ülkelerinde gidebilirim’ diyorsunuz. 

‘’Fiyatlar yükselince Phuket’e Antalya’ya rakip oluyor’’

Peki Türkiye’de şu anki iç pazar fiyatları konjonktürel mi yoksa yeni ‘normal’ bu fiyatlar mıdır?

Bunun dünyada örnekleri var. Örneğin İtalyanlar deniz tatilini çoğunlukla İtalya’da yapmıyorlar. Neden? Çünkü çok pahalı. Eğer Türkiye’de otel fiyatları düşmezse, insanlar da deniz tatilini yurt dışında yapmaya başlar. Örneğin biz Phuket’e daha fazla satış yapıyoruz. Çünkü siz Phuket’e bir hafta deniz tatili dahil bir otele götürürseniz, ya da 5 yıldızlı bir oteli uçak, konaklama dahil 6 bin liraya satarsanız, ciddi şekilde Antalya’nın rakibi olursunuz. 

Dolayısıyla oteller iç pazara ihtiyaç duyarsa, fiyatlar o zaman yeniden bir dengeye oturacaktır. Aksi taktirde yeni fiyatlar bunlar. Mesela İtalyanlar ihtiyaç duymadı ve son 20 senedir de fiyatlarını indirmedi. O nedenle bugünden bir şey söylemek zor ancak yol bu.

‘’Yurt dışı turları toparlanıyor’’

Dövizin hızlı yükselişiyle beraber yurt dışı turlarda çok ciddi bir daralma yaşandığını biliyoruz. Orada durum nasıl şu anda toparlanma var mı, yoksa alt seviyeden devam mı ediyor?

İlk başta dövizdeki hızla yükselişle, Avrupa ülkelerine giden turistin  yönünü Balkanlar gibi, kendi para birimini kullanan ülkelere döndüğü bir dönem yaşandı ancak bu çok uzun sürmedi. Mesela Benelüks ülkelerine giden turistler artık Balkanlar’a gidiyor diye bir şey söylenemez. Yurt dışı talebi de genel olarak toparlanmaya başladı. Yani Avrupa’yı normal seviyelerimizde satmaya başladık. Dövizdeki bu seviye artık piyasa kabul etti. Bunun altına düşmesini de istemem açıkçası çünkü ondan sonra tekrar yükselebilir. 

‘’Ana oyuncu olarak resort segmentinde bulunma planımız yok’’

2019 yılı sizin için kültür turlarında bir sıçrama yılı oldu. 2020’ye ilişkin planlarınız nedir? Örneğin resort otelleri satma planınız var mı?

Bu ilk sonunda online’de uçak+otel gibi paketlerimiz olacak şu anda ana oyuncular gibi yurt içine dair bir planımız yok. Onun yerine biraz daha yurt dışında alternatif yaratma konusunda bir şeyler yapıyoruz. Yurt içindeki deniz tatili fiyatlarına alternatif, yurt dışında hakikaten çok güzel deniz tatilleri yapabiliyorsunuz. Bir de biz ona kendi programımızda deniz+ diyoruz. Yani hem deniz tatilinizi yapıyor hem de yeni bir kültürü tanıyorsunuz. Deniz tatili anlamında 2020’deki yönelimimiz bu olacak.

‘’Koltuk sayımızı yüzde 20 arttırdık’’

2020’de aldığımız koltuk sayısını bu yıla kıyasla yüzde 20 arttırıyoruz. Bu da denektir ki, 2017 seviyesinin bile bir tık üzerine çıkacağız. 2019’da iç pazarda çok hızlı bir büyüme kaydettik. Artık bundan sonraki büyümemiz biraz daha yavaş olacak. Yüzde 30’ların üzerinde bir büyüme hedefimiz var yurt içinde.

Son dönemde turizm sektörünün tartışılan başlıklarından biri de tek yetkililik. Bununla ilgili olarak Kültür ve Turizm Bakanı’nın şirketine dönük eleştiriler de var. Sizin bu konudaki düşünceniz nedir?

‘’Dünyanın hiçbir yerinde bu derece bir tek yetkililik sistemi yok’’

Bu tartışma ağırlıklı olarak resort otellerinde yaşanıyor ve bu alan direkt olarak bizim alanımız değil. Ancak dünyanın diğer ülkelerinde bu derece bir tek yetkililik olmadığını biliyorum ben. Bu durumun bizim ülkemizde de ciddi bir şekilde araştırılması lazım. Yani bir bölgenin otelleri ne oranda tek yetkili olarak satılabilir konusunda, esasen Rekabet Kurumu’nun kesinlikle araştırma yapması gerekiyor. Ben bu konuda direkt muhatap olmadığım için daha fazla bir şey söylemek istemiyorum ancak bence bu, önemli bir konu.

Siz şu anda resort otelciliğine girecek olsanız, otellerden kontenjan bulabilir misiniz? Mevcut durum piyasaya ya da o segmente yeni girmeye çalışan şirketleri zorlayan bir durum mudur?

‘’Pazara ya da o segmente yeni girecek oyuncular zorlanıyorsa, bu doğru bir şey değil’’

Olabilir, böyle bir çalışma yapmadım. Ama şu olmaması lazım; 4, 5 tane tur operatörü Antalya’daki en belirgin otellerin büyük bir kısmını almışlarsa ve pazara yeni girecek başka şirketler burada zorlanıyorsa, bu da çok doğru bir şey değil. Esasında ilk girişte bütün pazarlarda zorlanırsınız ama bir şekilde baş edebilirsiniz. Ama tek yetkililikler yıllar boyu devam edip kemikleşmişse, dışarıdan yeni oyuncu girmesini çok zorlaştırır. 

Açılan yeni otellerin sayısı son 2-3 yıldır azaldı, eski hızında değil. 2016 öncesinde çok daha hızlıydı biliyorsunuz. Zaten fiyatların bu denli yükselmesinin bir nedeni de o. 

Bildiğiniz üzere, Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı’na seyahat acenteleri de cirolarının on binde 7.5’ini pay olarak ödeyecek. Ödenecek bu pay, kar marjları oldukça düşük olan seyahat acentelerini nasıl etkiler?

Birincisi, Ben başından beri Tanıtım Ajansı’nın olması gerektiğini söyleyen biriyim. Tanıtım Ajansı’nda bizlerin doğrudan bulunmasının çok faydalı olacağını düşünüyorum. Yani Ankara’dan yönetilmektense bizlerin direkt işin içinde olmasının çok daha iyi olacağını düşünüyorum.

‘’Aynı yolcu için Ajansa 4 aşamada pay ödenecek’’

Şu andaki Tanıtım Ajansı’nda STK’lar yok. Bir geçiş dönemi ve 1 Ocak’tan sonra nasıl bir şekil alacağını bekleyip görmek gerekiyor. Ama para topma meselesine orada bazı sorunlar var. Mesela biz Bodrum’da bir otel satıyoruz. Biz on binde 7,5’u ödüyoruz. Bizim satışımızın çoğunu acentelerimiz yapıyor. Aynı satış için acente de on binde 7.5 pay ödeyecek, ki çok küçük bir kar marjı var, çok küçük komisyonlarla çalışıyoruz. Sonra da otel o tur için binde 7,5 ödeyecek. Yani satılan bir konaklama için Ajansa üç aşamada pay ödenecek. Buna havalimanını da dahil ettiğinizde aynı yolcu için 4 farklı şirket pay ödeyecek. Bunun yurt dışında başka bir örneği var mı bilmiyorum. 

‘’Başka ülkelerde bu parayı sadece otel ödüyor, o da parayı müşteriden alıyor’’

Yurt dışında gördüğüm örnekler bunu sadece otel ödüyor sadece ve  otel de bu parayı yıldızına göre 2-3-4 Euro olarak müşteriden alıyor. Yani son kullanıcı geldiği zaman da resepsiyon da o vergiyi ödüyor, organize turlarla gidenler de. Acente isterse müşteriye ödettiriyor bu parayı isterse ödetmiyor ancak o vergi otele ödeniyor. 

‘’TÜRSAB aidatını ödemekte zorlanan acenteler var’’

Otellerin kar marjlarıyla acentelerin kar marjları çok farklı. Bir otel sene sonu yüzde 10 karşı ile çalışma hedefiyle yürüyebiliyor ama. Bu acentelerde yüzde 1-2. Onu. İçin de acenteler için oranı biraz düşürmüş olabilirler ama sektör zor dönemden geçti. Bu paylar sektörü ne kadar zorlar bilmiyorum ama zorlananlar olacaktır. Özerklikle de küçük acenteler. Zaten aldıkları küçük komisyonlarla ancak kiralarını ödeyip çalışanlarının maaşını veriyorlar. Çünkü ben biliyorum, birçoğu TÜRSAB’ın aidatını ödememe konusunda bile zorluk çekiyor. 

‘’Yasanın sindirilmesi bekleniyor olabilir’’

TÜRSAB yasasının hala çıkmamış olması ile ilgili ne söylersiniz?

Bakan Ersoy TÜRSAB yasasının yıl sonuna kadar çıkacağını söyledi. Bununla ilgili ben de birkaç toplantıya katıldım. Yeni yasaya ihtiyaç var. Ancak sektör yasadan çok fazla haberdar değil. Sanırım yasanın sindirilmesi bekleniyor.

‘’Otel almamış, uçak almamış ucuza tur satıyor’’

Bir diğer konu ise ucuza satılan turlar. Bazı şirketlerin maliyetin altında tur sattığı sonrasında bu turları iptal ettiği uzun zamandır konuşuluyor. Bu konudaki değerlendirmeniz nedir?

Ucuza turlar konusunda Türkiye’de hiçbir şey yapılmıyor. Esasında burada denetim olması gerekiyor. Denetiminin nasıl yapılacağı da kolay bir şey değil. ‘Bu fiyat beni kurtarıyor’ deyip satıyorlar. Bununla ilgili olarak Türkiye içi kültür turları alanında bir şeyler yapıldı. Bu konuda bir turda olmazsa olmazlar belirlendi. Yurt dışına yapılan turları da bu denetime tabi tutmak gerekiyor.

Eskiden 99 euroya tur satılıp 199 Euro havalimanı vergisi alınırdı. Başka şeyler de var. Turu çıkıp sattıktan 6 ay sonra iptal edenler olabiliyor. Otel almamış uçak almamış turu satıyor, sonra da iptal ediyor. Bunun gibi şeyler son dönemde maalesef çoğaldı. Bu da bize çok zarar veriyor çünkü sizin 1500 euroya sattığınız turu kopyalayıp 500 euroya satıyor.