1 Nisan 2022 günü Alanya Kültür Merkezinde Alaaddin Keykubat Siber Akademi Vakfının düzenlemiş olduğu II. Turizm Siber Güvenlik ve KVKK Konferansına katıldım. Her şeyden önce emeği geçenlere çok teşekkür ederiz. Zira Bilgi ve Bilişim Çağında konunun ne kadar önemli olduğunu anlatmaya gerek yok. Çağımızda bilgi en büyük silahtır, bilgi güçtür. Dolayısıyla bilginin güvenliğini sağlamak en başta bir kamu görevidir. Bir çok defa devletler arasında veya ülke içinde de kamu ve özel kurumlara yapılan siber saldırıları duymuşuzdur. Bilgi teknolojileri sistemi çöktüğü zaman hiçbir şey yapamaz hale gelebiliyorsun.
Hal böyle iken, bir çok konuşmacının olduğu, Cumhurbaşkanlığı, Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu Üyesi Dr. Osman COŞKUN’un da katıldığı ve sunum yaptığı konferansta, tanışma fırsatı bulduğum Stratejist Hüseyin BAYAZIT, “Endülüs’ten Günümüze Teknolojinin Tarihsel Gelişiminin 5.Nesil Teknolojideki İzdüşümü” konusunda, Türk ve müslüman dünyası için bilhassa bilim adamlarımız için ufuk açıcı ve dikkat çekici bir sunum gerçekleştirdi. Batıda, Avrupa’da okul nedir bilinmezken Endülüs’te ilk defa okulun açılmış olduğunu, dünya üzerinde, aydınlanma denilen sanayi ve teknolojinin kıvılcımları için ilk eserlerin orada yazılmış olduğunu belirtti. Konuşmasında; Rönesansın, aydınlanmanın temelinin Endülüs Uygarlığından, Endülüs sonrası batıya kalan 4 veya 5 eserden esinlenerek ortaya çıktığını söyledi. Endülüs Uygarlığı önemli ilim adamları yetiştirmiştir. Muhyiddin İbnü’l Arabi, Al Cabir, İbn Rüşt, İbnü’l Heysem…vb gibi. Türk ve Müslüman Aleminde İbni Haldun, İbni Sina, Farabi, Biruni, Uluğ Bey, Ali Kuşcu ... gibi bir çok ilim ve bilim adamı yetişmiştir. Bu gün batılı bilim adamlarının referans aldığı ve eserlerine kaynak olarak gösterdiği önemli sayıda Türk ve Müslüman ilim adamları yer almaktadır. Google arama moturuna “invention 1001” yazdığımız zaman gerçekleri görebiliriz. Türk gençliğine ufuk açacak tarihimizi ve ilim adamlarımızı ne yazık ki bilmiyoruz.
Bu vesile ile Müslüman Türk, Bilginler Bilgini Üstad Biruni’yi tanıtmakta fayda var.
Yüzyıllar boyunca büyük düşünürlerin, sanat ve bilim insanlarının ilkesi hep şu olmuştur: "Yaşamda sadelik, düşüncede ihtişam"!
Biruni astronomi üzerine yaptığı en önemli çalışmasını Gazneli Mahmut'un oğlu Mesut'a takdim eder ve Sultan Mesut kendisine bir fil yükü gümüş hediye eder, "Bu armağan beni baştan çıkarır, bilimden uzaklaştırır" diyen Biruni bu hediyeyi geri çevirir ve devlet hazinesine iade eder.
Biruni ortaçağın yetiştirdiği en büyük bilim adamıdır. Eserlerindeki yüksek fen bilgileri kendisinden sekiz yüzyıl sonra gelen bilim adamlarını dahi hayrette bırakmış, bu günkü üniversite fen bilimleri kurucularının rehberi olmuştur. 180’e yakın eseri kaleme alan Türk bilim adamının 70 tane astronomi ve 20 tane de matematik kitabı vardır. Harita bilimine ait ilk eseri Biruni yazmıştır. Işık hızının varlığını ve bunun sesten kat kat fazla olduğunu belirtmiştir. Coğrafya ile ilgili bir kitabı da İstanbul Fatih Kitaplığında bulunmaktadır. Adı Muhammed bin Ahmed el-Biruni el Harezmi olup, El Üstad lakabı ile anılmıştır. Biruni diye ünlenmiştir. 973 yılında, bugün İran sınırları içinde bulunan Kas'ta doğmuş, 1049 yılında Gazne'de vefat etmiştir.
Yaşadığı çağa damgasını vurup " Biruni Asrı" denmesini sağlayan, zeka harikası bilim adamımız küçük yaşta babasını kaybetti. Daha çocuk yaşta araştırmacı bir ruha sahipti. Eğitim çağına girdiğinde Harezmşahların himayesine alındı ve saray terbiyesiyle yetişmesine özen gösterildi. Bu aileden özellikle Mansur, Biruni'nin iyi bir eğitim alması için her imkanı sağladı. Öğrenme hırsı ve sönmeyen azmi ona 17 yaşında eser vermesini sağladı. Çeşitli sebeplerle gittiği değişik memleketlerde görüştüğü bilim adamı ve düşünürlerden eğitim aldı. Astronomiye düşkünlüğüyle rasatlar yaptı ve kitaplar yazdı. Fakat Memunilerin Kas'ı alıp Harezmşahları tarihten silmeleriyle Biruni Kas'ı terketmek zorunda kaldı. Ancak iki yıl sonra tekrar döndüğünde ünlü bilgin Ebü'l-Vefa ile buluşup rasat çalışmaları yaptı. Daha sonra hükümdar Ebü'l-Abbas, sarayında Biruni'ye bir daire tahsis ederek, onu müşavir ve vezir olarak görevlendirdi.
Biruni, kırk dört yaşındayken Gaznelilerin himayesine girdi. Gazneli Mahmud Hindistan'ı alınca hocalarıyla Biruni'yi de oraya götürdü. Zira onun yanında da itibarı çok yüksekti. " Biruni, sarayımızın en değerli hazinesidir" diyerek ona bir takım iltifatlarda bulundu. Yeteneklerini bildiği Biruni'yi Hazine Genel Müdürlüğü'nün başına getirdi. O da orada Hint dil ve kültürünü bütünüyle inceledi. Üstün zekasıyla kısa sürede Hintli bilginler üzerinde şaşkınlık ve hayranlık uyandırdı. Hindistan’da kendisine sağlanan imkanlarla siyasi ve bilim araştırmalarına devam etti. Sultan Mesud, kendisine ithaf ettiği Kanunu Mesudi adlı eseri için Biruni'ye bir fil yükü gümüş para vermişse de o, bu hediyeyi kabul etmedi. Son eseri olan Kitabü's-Saydele fi't Tıb'bı yazdığında 80 yaşını geçmiş olan Biruni, sadece Türk İslam aleminin değil, tüm dünyada çağının en büyük bilim adamı olarak kabul edilmiştir.
Biruni, elinden kalem düşmeyen, gözü kitaptan ayrılmayan, benzeri her yüzyılda görülmeyen bilginler bilgini bir dahiydi. Arapça, Farsça, Ibranice, Rumca, Süryanice, Yunanca ve Çinçe gibi daha birçok lisan biliyordu. Matematik, Astronomi, Geometri, Fizik, Kimya, Tıp, Eczacılık, Tarih, Coğrafya, Filoloji, Etnoloji, Jeoloji, Dinler ve Mezhepler Tarihi gibi 30 kadar bilim dalında çalışmalar yaptı, eserler verdi. İbn-i Sina'yla yaptığı karşılıklı yazışmalarındaki ilmi metod ve yorumları, günümüzde yazılmış gibi tazeliğini halen korumaktadır. Kanun-i Mesudi adlı eseriyle trigonometri konusunda bugünkü bilimin seviyesine o günden ulaştığı açıkça görülür. Bu eser astronomi alanında zengin ve ciddi bir araştırma abidesi olarak tarihe mal olmuştur. Gazne'de kıbleyi tam olarak tespit etmesiyle ve kıblenin tayini için geliştirdiği matematik yöntemi dolayısıyla dine yapmış olduğu hizmetten mutluluk duymuştur. Ayın, güneşin ve dünyanın hareketleri, güneş tutulması, zamanında kendisine ulaşan olaylar üzerine verdiği bilgi ve yaptığı rasatlarda, çağdaş tespitlere uygun sonuçlar elde etti. Bu çalışmalarıyla yer ölçüsü biliminin temellerini 1000 yıl önce attı. Israrlı çabaları sonunda yerin çapını ölçmeyi başardı. Modern ölçüler yöntemiyle bu gün 23˚26,7΄ olan Dünyanın Yarıçapını 995 yılında 23˚27΄ olarak tespit etti. Dünyanın çapının ölçülmesiyle ilgili görüşü, günümüz matematik ölçülerine tıpatıp uymaktadır. Avrupa'da buna " Biruni Kuralı" denmektedir. Newton ve Fransız Piscard yaptıkları hesaplama sonucu ekvatoru 25.000 mil olarak bulmuşlardır. Halbuki bu ölçüyü Biruni, onlardan tam 700 yıl önce Pakistan'da bulmuştu. Biruni, hastalıkları tedavi konusunda değerli bir uzmandı. Yunan ve Hint tıbbını incelemiş, Sultan Mesud'un gözünü tedavi etmişti. Otların hangisinin hangi derde deva ve şifa olduğunu çok iyi bilirdi. Eczacılıkla doktorluğun sınırlarını çizmiş, ilaçların yan etkilerinden bahsetmiştir. Daha o çağda Ümit Burnu'nun varlığından söz etmiş, Kuzey Asya ve Kuzey Avrupa hakkında geniş bilgiler vermişti. Dünyanın yuvarlak ve dönmekte olduğunu, yerçekiminin varlığını Newton'dan yüzyıllarca önce ortaya koymuştu.
Eserleri halen Batı bilim dünyasında kaynak eser olarak kullanılmaktadır. Türk Tarih Kurumu dergisinin 68. sayısını "Biruni'ye Armağan" adıyla bilginimize tahsis etti. Dünyanın çeşitli ülkelerinde Biruni'yi anmak için sempozyumlar, kongreler düzenlendi, pullar bastırıldı. UNESCO'nun 25 dilde çıkardığı Conrier Dergisi 1974 Haziran sayısını Biruni'ye ayırdı. Kapak fotoğrafının altına, "1000 yıl önce Orta Asya'da yaşayan evrensel deha Biruni; Astronom, Tarihçi, Botanikçi, Eczacılık Uzmanı, Jeolog, Şair, Mütefekkir, Matematikçi, Coğrafyacı ve Hümanist" diye yazılarak tanıtıldı. Eserleri; Biruni, toplam 180 kadar Eser kaleme almıştır. Eserlerinde astronomiden coğrafyaya kadar bir çok konuda yenilik, keşif ve buluşlar yer almaktadır. Meskenler arasındaki mesafeyi düzenlemek ve mekanların boyutlarının sınırlandırılmasına dair eseriyle Jeodezi’nin (Harita Bilimi) temelini atmıştır. Ayrıca Elementler, tarih, eczacılık, tıb vb. bir çok konuda kitaplar yazmıştır.
